Mimarlık eğitiminin yapı taşları II: araştırma projesi

Abstract

GİRİŞ "Mimarlık Eğitimine Yön Verenler I" sergisi ve kataloğu ile "Mimarlık Eğitiminin Yapı Taşları" projesi, 132 yıllık bir geçmişe sahip olan Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin, Sanayi-i Nefise Mektebi’nden Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’ne uzanan tarihsel yolculuğunda, mimarlık eğitimine yön veren değerli öğretim üyelerini tanımak ve yeni nesillere tanıtmanın yanı sıra, geçmişle olan bağları sürdürerek saygın kurumsal kimliğimizi korumak amacıyla gerçekleştirilmiştir.

“Mimarlık Eğitiminin Yapı Taşları” projesinin ilkinde, Türk mimarisindeki yabancı eğitimci ve mimarlar dönemi irdelenmiştir. “Mimarlık Eğitiminin Yapı Taşları II” projesi ise, güçlü bir nasyonalizm dalgasının Türk düşünce ve sanatına yansıdığı dönemle başlayıp, 1928 yılından itibaren "Güzel Sanatlar Akademisi" olarak eğitim veren kurumun adının, 1964 yılında “Devlet Güzel Sanatlar Akademisi”ne dönüştürülmesine kadar olan süreci incelemeyi hedeflemiştir.

Bu proje ile zaman içindeki bu yolculuğun üçüncü aşamasını bir katalog çalışmasıyla akademik çevreye sunmayı amaçladık. Projede, 1940–1964 yılları arasında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde görev yapmış hocalarımız araştırılmış; biyografileri, eserleri ve eğitime katkılarına yer verilmiştir.

Mimarlık Bölümü (1940–1964) 1930’lu yıllardan itibaren Mimarlık Bölümünde yapılan yenilikler, 1934 tarihli Mimarlık Bölümü Yönetmeliği’ne işlenmeye başlanmıştır. Bu yeniliklerin ilki, bölüm adının “Yüksek Mimarlık Bölümü” olarak değiştirilmesi ve öğretim süresinin bir yıl uzatılmasıdır. Programa, daha önce bulunmayan yeni dersler eklenmiştir. Eğitim sistemi devrelere ayrılmış ve proje çalışmalarına ağırlık verilmiştir. İlk devreyi oluşturan birinci ve ikinci sınıf derslerinde başarı sağlanması, atölye çalışmalarına ağırlık veren ikinci devreye geçişin ön koşulu haline getirilmiştir.

1938 yılından itibaren Mimarlık Bölümü mezunlarına “Yüksek Mimar” unvanı verilmeye başlanmış ve bu değişiklik, aynı yıl yayımlanan yönetmeliğe işlenmiştir.

1962 yılına kadar Akademi müdürleri atama yoluyla göreve başlarken, bu yıldan itibaren müdürler, Akademi öğretmenlerinin oluşturduğu Genel Kurul tarafından seçilmeye başlanmıştır. 1964 yılında kurum, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi adını alarak bilimsel özerkliğe sahip bir yapıya kavuşmuştur.

1940–1964 yılları arasında yetiştirdikleri öğrencilerle birlikte, yapıları, şehircilik çalışmaları ve yayınlarıyla döneme önemli katkılar sunan öğretim üyeleri aşağıdaki gibi katalogda tanıtılmıştır:

Ahmet Kutsi Tecer, Mazhar Şevket İpşiroğlu, Şevket Kuran, Safa Erkun, Emin Altan, Hasan Halit Demir, Abdülkadir Karamürsel, Behçet Alpay, Ferzan Baydar, Ahmet Suphi Tevetoğlu, Ahsen Yapaner, Ahmet Nüzhet İldeniz, Kurt Erdmann, Ernst Diez, Henri Prost, Gustave Oelsner, Kemal Ahmet Arfi, Ömer Tayyar Tayar, Turgut Cansever, Muhteşem Giray, Utarit İzgi, Affan Galip Kırımlı, Maruf Önal, Muhlis Türkmen, Mehmet Ayhan Aytöre, Mehmet Ali Handan, Oktay Aslanapa, Behçet Ünsal, Kerim Silivrili, Hüseyin Osman Baban, Ahmet Şakir Tunç, Tarık Carım, İbrahim Rebii Gorbon, Akif Kutay, Feridun Akozan, Mustafa Cezar, Nermin Sinemoğlu ve Belkıs Mutlu.