Alışveriş merkezlerinde ortak kullanımı yemek alanlarının tasarım kriterleri ve örnekler üzerinden analizi

Abstract

Alışveriş, insanlar arasında iletişimi sağlayan en eski sosyal eylemlerden biri olmakla beraber, tarih boyunca içinde bulunduğu coğrafyaya göre farklılıklar göstermiştir. 20. yy. ikinci yarısı ile birlikte Avrupa şehirlerinde, yaşam standartlarının yükselmeye başlaması, motorlu araçların yaygınlaşması, bayanların iş hayatında daha aktif yer almaya başlaması, rekabetin artması, bireysel girişimciliğin önem kazanması strüktürel ve kültürel yapılanmaların itici güçleri olmaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı alışveriş merkezlerinde ortak kullanımlı yemek alanları tasarım ve düzenlemelerinin tüketici üzerindeki etkisini ve iç mimari açıdan tasarım kriterlerine yönelik incelemektir. Araştırma kapsamında bilgi toplama, nitel analiz yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda ortak yemek alan düzenlemelerinin tüketici eğilimlerini nasıl etkilediğini incelemekle beraber, insan eğilimlerinin malzeme, tasarım ve düzenleme ile nasıl bütünleştiğini incelemektir. Giriş bölümünde çalışmanın kapsamı, amacı ve yöntemini içeren bilgiler verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, alışveriş mekȃnlarının tasarımı tarihsel süreç içinde, geçmişten günümüze kadar olan dönemlere ve dönemlerin ekonomik ve kültürel özelliklerine göre, alışveriş mekȃnlarındaki ve alışveriş eylemindeki değişim ve gelişim ve bunun mekȃnlar üzerindeki etkisi genel olarak incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise alışveriş merkezlerinin ortak kullanımlı yemek alanlarının tasarım kriterleri, alışveriş merkezleri tüketici etkileşiminde öne çıkan faktörler ve ortak kullanımlı yemek alanlarının tasarımı başlıkları altında incelenerek, ''Alışveriş Merkezlerinde Ortak Kullanımlı Yemek Alanlarının Tasarım Kriterleri Değerledirme Şablonu'' oluşturulmuştur. Çalışmanın dördüncü bölümünde, alışveriş merkezlerinin ortak kullanımlı yemek alanlarına yönelik oluşturulan tasarım kriterleri değerlendirme şablonuna göre, İstanbul'daki alışveriş merkezlerinden örnekler seçilerek ortak kullanımlı yemek alanları incelenmiştir. Son bölümde ise İstanbulda'daki alışveriş merkezlerinden seçilen örnekler üzerinden, oluşturulan ortak kullanımlı yemek alanlarının tasarım kriterleri değerlendirme şablonuna göre çıkan veriler dikkate alınarak yorumlama yapılmıştır.