Refik Halid Karay’ın Eserlerinde Arap İmajı

Abstract

Bu çalışmada, Refik Halid Karay’ın (1888-1965) 1922-1965 yılları arasında eserlerinde canlandırdığı Arap imajı incelenir. Araplar, Arabistan yarımadasında, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da yaşayan ve Arapça konuşan yerel halklardır. Refik Halid Karay’ın edebiyatı, Fecri-i Ati döneminde başlamış Cumhuriyet sonrasında da uzun yıllar eser vermeye devam eder. Karay, İttihat ve Terakki döneminde ve Milli Mücadele sırasında muhalif tutumu nedeniyle iki defa sürgüne gönderilir. İlk sürgününde Anadolu’nun çeşitli şehirlerinde görevlendirilen Karay, ikinci sürgününde ana vatanından uzakta Arap coğrafyasında 16 sene sürgün geçirir. Bu çalışmada, Karay’ın özellikle ikinci sürgün dönemi sonrasında eserlerinde Arap kültürünün coğrafyası, gelenekleri, insanlarıyla birlikte Karay’ın yazılarına nasıl yansıdığı incelenir. Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş süreci, Araplar arasında milliyetçilik ve yerel kimlik bilincinin güçlenmesine yol açmış, Osmanlı yönetimine karşı tepkiler artar. Bu dönemde, Araplar kendi bağımsızlık mücadelelerine odaklanmış ve Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflamasıyla birlikte milliyetçilik akımları güç kazanır. Refik Halid Karay, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş dönemini yaşamış bir yazardır. Bu dönemde, imparatorluk içinde ve dışında birçok siyasî, ekonomik ve sosyal sorunlarla karşı karşıya kalır. Karay, Arap karakterlerine, yaşadığı dönemin sosyal ve siyasî sorunlarını yansıtır. Çalışmamızda, Karay’ın bu süreci nasıl işlediği ortaya konulur. Bu çalışmada, Karay’ın içinde tezin araştırma konusuyla ilgili bilgilerin yer aldığı roman hikâye, anı, günlük, mizah ve tiyatro eserleri incelenmiş ve bu eserler kaynakça kısmında gösterilir.